Trong bài viết trước 4 vấn đề cơ bản về Quy trình thao tác chuẩn (SOP) trong xét nghiệm mình đã trình bày những khái niệm ban đầu về SOP như SOP là gì? Tại sao lại cần SOP? SOP giúp ích được gì trong xét nghiệm? Và quản lý SOP thế nào?. Tiếp theo nội dung này hôm nay mình sẽ trình bày về 5 nguyên tắc cơ bản để xây dựng và quản lý SOP trong phòng xét nghiệm. Đây là những nguyên tắc cơ bản nhất bạn cần biết khi muốn xây dựng, quản lý một SOP trong phòng xét nghiệm.
Ngoại kiểm tra chất lượng (EQA – External Quality Assessment) là một hoạt động thiết yếu của bất kỳ phòng xét nghiệm nào, là công cụ quan trọng của kiểm tra chất lượng và được sử dụng để giám sát chất lượng xét nghiệm của mình so với các phòng xét nghiệm khác sử dụng các phương pháp và các thiết bị tương tự.
Ở bài viết trước mình đã nói về Một số yêu cầu chung với bệnh phẩm phục vụ xét nghiệm lâm sàng. Hôm nay mình sẽ đi sâu hơn về một trong các nhóm xét nghiệm đó là xét nghiệm đông máu. Xét nghiệm đông máu là những xét nghiệm yêu cầu đòi hỏi cao về kỹ thuật lấy và bảo quản bệnh phẩm vì đây là những xét nghiệm rất nhạy, thời gian xảy ra phản ứng rất nhanh do các yếu tố đông máu rất dễ bị tiêu thụ.
Việc lấy bệnh phẩm dùng để xét nghiệm là vô cùng quan trọng. Là khâu đầu tiên trong đảm bảo chất lượng xét nghiệm. Cách lấy và tình trạng bệnh phẩm sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả xét nghiệm. Mình đã chứng kiến rất nhiều trường hợp cùng một bệnh nhân nhưng với cách lấy bệnh phẩm khác nhau lại cho ra kết quả khác nhau. Vì vậy lấy bệnh phẩm thế nào cho đúng? Yêu cầu tiêu chuẩn cho mỗi loại bệnh phẩm thế nào? Cách bảo quản từng loại bênh phẩm ra sao sẽ được mình trình bày dưới đây để hy vọng các nhân viên y tế và người bệnh sẽ lấy được các bệnh phẩm theo đúng yêu cầu nhằm tăng tính chính xác cho kết quả xét nghiệm.
Kỹ thuật viên Xét nghiệm là người làm trong lĩnh vực Xét nghiệm hóa sinh, huyết học, vi sinh, ký sinh, miễn dịch, di truyền, sinh học phân tử.Nhiều bạn đã học nhóm ngành sức khỏe mà muốn chuyển sang công việc của một Kỹ thuật viên xét nghiệm thì có thể đăng kí học liên thông lên Đại học ngành Xét nghiệm thời gian đào tạo là 3 năm.
Các labo xét nghiệm huyết học lâm sàng đóng một vai trò rất quan trọng, chúng đưa ra những kết quả phân tích có ích cho chẩn đoán, kiểm tra quá trình điều trị, tiên lượng và dự phòng bệnh tật. Như vậy đòi hỏi các kết quả phải đúng, hoạt động labo phải hiệu quả, kinh tế và tuân theo tiêu chuẩn.
Phản ứng kháng nguyên - kháng thể là phản ứng đặc trưng của miễn dịch học nói chung và phản ứng miễn dịch trong huyết học nói riêng. Phản ứng được hình thành bởi sự kết hợp giữa kháng nguyên và kháng thể tương ứng. Tuy nhiên nếu chỉ có kháng nguyên - kháng thể kết hợp với nhau ta không thể nhận biết được.
Mỡ máu là bộ xét nghiệm gồm 4 xét nghiệm cơ bản là: Cholesterol toàn phần, Triglycerid, HDL-C và LDC-C. Xét nghiệm mỡ máu giúp đánh giá tình trạng rối loạn lipid máu, đánh giá nguy cơ hình thành các mảng vữa xơ động mạch làm tăng nguy cơ về các bệnh tim mạch. Ngoài ra xét nghiệm còn dùng để đánh giá chức năng của gan.
Xét nghiệm đường máu hay glucose máu là một xét nghiệm cơ bản dùng để đánh giá tình trạng rối loạn chuyển hóa glucid (hay cụ thể là glucose). Ngoài ra xét nghiệm còn dùng để theo dõi, đánh giá hiệu quả điều trị bệnh đái tháo đường. Đây là một xét nghiệm cơ bản có thể thực hiện được tại gần như tất cả các phòng xét nghiệm, thậm chí xét nghiệm còn được thực hiện tại nhà do chính bệnh nhân thực hiện bằng các máy đo đường huyết cầm tay hoặc giấy thử.
Phát máu an toàn là một khâu vô cùng quan trọng trong quy trình truyền máu lâm sàng. Phát máu an toàn được tiến hành qua 10 bước cơ bản để nhằm mục đích phát được đơn vị máu phù hợp và an toàn cho bệnh nhân về hệ nhóm máu ABO, Rh và phản ứng hòa hợp. Phát máu an toàn phải được thực hiện đúng và đầy đủ tại tất cả các cơ sở y tế có tiến hành hoạt động truyền máu.
Trong bài viết trước mình đã chia sẻ Một số kinh nghiệm khi sử dụng pipet trong phòng xét nghiệm. Ở bài viết đó mình có nhắc tới việc kiểm tra chất lượng của pipet sau một thời gian sử dụng. Vậy làm sao để kiểm tra được chất lượng của pipet và hiệu chuẩn thế nào để pipet được chính xác là câu hỏi mình nhận được rất nhiều từ các bạn đồng nghiệp.
Trong kiểm tra chất lượng (QC) ngoài 6 quy tắc cơ bản và 6 quy tắc bổ sung của Westgardngười ta còn đưa thêm khái niệm về hiện tượng lệch (Shift) và trượt (Trend). Vậy lệch và trượt là gì? Trong bài viết này mình sẽ trình bày về 2 khái niệm này, cách phân biệt chúng, các nguyên nhân dẫn đến 2 hiện tượng này cũng như cách xử lý và đề phòng 2 hiện tượng này.
Lấy máu tĩnh mạch là công việc bắt buộc của mỗi kỹ thuật viên xét nghiệm. Công việc tưởng chừng như đơn giản nhưng nhiều khi thực sự lại rất khó. Khó ở chỗ nhiều khi bệnh nhân không hợp tác hoặc mạch của bệnh nhân quá khó để lấy. Với một khoảng thời gian cũng không phải là dài trong việc lấy máu bệnh nhân. Hôm nay mình xin chia sẻ những kinh nghiệm của mình trong lấy máu tĩnh mạch.
Như các bạn đã biết Quy trình thao tác chuẩn (SOP) trong xét nghiệm được chia làm 2 phần là SOP về kỹ thuật và SOP về quản lý. Ở bài viết trước về 5 nguyên tắc cơ bản khi xây dựng SOP mình đã chỉ ra các yêu chung cầu đối với một SOP kỹ thuật cần có 14 nội dung sau:
Xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu hay còn gọi là xét nghiệm công thức máu là một xét nghiệm thường quy tại các phòng xét nghiệm. Gần như tất cả các phòng xét nghiệm đều thực hiện được xét nghiệm này. Xét nghiệm có thể thực hiện bằng tay hoặc bằng máy. Tuy nhiên dù làm bằng tay hay bằng máy thì việc lấy máu đều được thực hiện thủ công. Cách lấy và bảo quản bệnh phẩm ảnh hưởng rất nhiều đến kết quả xét nghiệm.
Ở bài viết trước mình đã trình bày 6 quy tắc Westgard cơ bản áp dụng trong kiểm tra chất lượng xét nghiệm. Khi bạn áp dụng được đầy đủ các quy tắc này thì đã đảm bảo chất lượng xét nghiệm của đơn vị bạn rất tốt. Tuy nhiên nếu bạn muốn kiểm soát chất lượng xét nghiệm nghiêm ngặt và linh hoạt hơn bạn có thể áp dụng thêm 6 quy tắc mà mình sắp trình bày dưới đây.
Trong bài viết trước mình đã trình bày về các bước thực hiện kiểm tra chất lượng xét nghiệm. Tuy nhiên sau khi các bạn chạy các mẫu QC xong, kết quả QC đó có được chấp nhận hay không cần phải dựa trên các quy tắc hay còn gọi là luật Westgard. Quy tắc Westgard được giáo sư Jame Westgard xây dựng và đưa ra dựa trên phương pháp thống kê.
Trong các bài viết trước mình đã trình bày với các bạn các nội dung cơ bản về SOP và cách xây dựng các SOP về kỹ thuật cũng như quản lý. Tuy nhiên SOP chỉ là một phần trong nội dung về đảm bảo chất lượng xét nghiệm. Nhìn một cách tổng thể về đảm bảo chất lượng xét nghiệm chúng ta sẽ thấy có 3 giai đoạn rõ ràng trong quy trình đảm bảo chất lượng để mang lại kết quả có ích cho bệnh nhân.
Mình đã nhận được rất nhiều câu hỏi của bạn đọc về các vấn đề xoay quanh quản lý chất lượng xét nghiệm nói chung và kiểm tra chất lượng xét nghiệm nói riêng. Mình nhận thấy nhiều bạn còn bị rối khi hiểu các khái niệm như quản lý chất lượng là gì? Đảm bảo chất lượng là gì? Kiểm tra chất lượng là gì? Nội kiểm là gì? Ngoại kiểm là gì?...